Kanal tedavisi; şiddetli şekilde enfeksiyon kapmış veya çürümüş dişi tedavi etmek için uygulanan bir yöntemdir. Endodontik tedavi olarak da bilinir.
Darbe, travma, çürüme gibi nedenlerle canlılığını yitiren diş siniri vücut tarafından yabancı madde olarak kabul edilir. Bunun sonucunda iltihap gelişir. Enfekte olmuş pulpa dokusu kanal tedavisinde çıkarılır, kanal boşluğu temizlenip şekillendirilir. Diş dokusuna uyumlu dolgu materyaliyle hiç boşluk bırakılmadan doldurulur.
Çürük pulpa tabakasına ulaştıysa bütün sinir boşluklarının temizlenmesi gerekir. Sweeps/lazer gibi yöntemlerle bu alanları sinirden tamamen arındırmak mümkündür.
Tedaviye erken başlanmazsa çevre dokular da enfekte olur ve diş kalıcı olarak kaybedilir. Kök kanal tedavisinin tek alternatifi dişi çıkarıp implant, köprü veya takma diş tedavisi uygulamaktır. Kanal tedavisi daha az maliyet gerektirir ve daha kısa sürer.
Kanal Tedavisi Hangi Durumlarda Uygulanır?
- Dişlerde ileri dereceli aşınma sonucu hassasiyet
- Darbe sebebiyle dişlerde ortaya çıkan kron/kök kırıkları
- Diş eti operasyonları, ilerlemiş diş hastalıkları, diş gıcırdatma ya da çiğneme alışkanlıkları nedeniyle pulpa hasarı
- Pulpanın canlılığını yitirmesi
- Travmaya bağlı kırıklarda diş sinirinin zarar görmesi
- Çürüğün diş sinirine kadar ilerlemesi
- Kaplama veya dolgu altında tekrarlayan çürükler
- Çapraşık dişlerin protetik restorasyonu sırasında kanal tedavisine ihtiyaç duyulabilir.
- Çene kemiğinde bulunan büyük kistler çıkarılırken veya 20 yaş diş çekimi yapılırken komşu dişlere kanal tedavisi uygulamak gerekebilir.
Aşağıdaki belirtiler kanal tedavisi gerektiğine işaret edebilir:
- Hiçbir uyaran olmadan kendi kendine başlayan diş ağrısı (Özellikle geceleri artar ve ağrı kesiciler fayda etmez.)
- Dişlerde aşırı soğuk/sıcak hassasiyeti
- Dişlerde renk değişikliği veya fistül oluşumu
- Apse ve yüz bölgesinde şişlik
- Diş etlerinde sivilce tarzı yaralar
Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Dişte meydana gelen hasarın ciddiyetine bağlı olarak tek, iki veya üç seans hâlinde gerçekleştirilir. Önce röntgen çekilir ve kök kanallarının şekline bakılır. Etrafında bulunan kemiklerde enfeksiyon olup olmadığı belirlenir.
- İşlem uygulanmadan evvel, diş ve dişin yanındaki bölge lokal anesteziyle uyuşturulur.
- Dişin çevresine su geçirmeyen bir malzeme yerleştirilir. Bu, alanın tükürükten uzak tutulmasını ve tedavi boyunca kuru kalmasını sağlar.
- Dişin içerisine bir delik açılır. Enfeksiyonlu bölgeye bu delik vasıtasıyla ulaşılır.
- Pulpa,çürüyen sinir dokusu ve burada yer alan enfeksiyon kalıntıları temizlenir.
- Tırnak törpüsüne benzer âletlerle kanal genişletilir. Kanal eğeleme olarak adlandırılan bu işlem ağrılı değildir. Çünkü hastanın sinirleri alınmıştır.
- Dişin temizleme işlemi bittikten sonra diş kalıcı olarak doldurulur. Bazı hekimler bunu yapabilmek için bir hafta beklemeyi tercih eder. Enfeksiyon mevcutsa bunun tedavisi için bir ilaç yerleştirilebilir. Kanal tedavisinin ardından genellikle dişler aynı gün kapatılır. Aksi takdirde geçici dolgu yapılması gerekir. Bu, dişlerdeki oyuğa yemek artığı ve tükürük dolmasını engeller.
- Dişin içi guta percha denilen, ince bir çubuğu andıran kauçuk maddesiyle doldurulur. Açılan kanalların uzunluğu ölçülerek guta perchalar buna göre ayarlanır. Fazlalıklar kesilir ve kök kanalının ana boşluğuna yerleştirilir.
- Daha sonra ek karışımlar yardımıyla sabitlenir ve sızıntının engellenmesi sağlanır. Açılan delik kapatılarak kanal tedavisi tamamlanır. Dişin şeklini ve doğal görünümünü eski hâline getirmek amacıyla kron k kaplanır. Diş kırılmışsa diş onarımı için post uygulaması yapılabilir.
Kanal Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
- Birkaç gün dişlerde hassasiyet olması normaldir. Bunu kontrol altına almak için Naproksen veya İbuprofen gibi reçetesiz ilaçlardan yararlanılabilir.
- Tedavi ilk seansta bitmediyse, süreç boyunca sakız gibi yapışkan şeylerden, kuruyemiş ve benzeri sert besinlerden uzak durulmalıdır. Seanslar arasında diş kırıkları oluşma riski yüksektir. Kanal tedavisi yapılan diş ile patlamamış mısır tanesini veya Antep fıstığının kabuğunu kırmak, şişe kapağı açmak gibi aşırı kuvvet gerektiren şeyler yapılmamalıdır.
- Tedavi tamamlanana kadar geçici dolgu iyi bir şekilde korunmalı, düşmemesi için dikkatli olunmalıdır.
- İlk birkaç gün, tedavi edilen dişe fazla çiğneme basıncı uygulanmamalıdır. Ağrı geçene dek çenenizin diğer bölümünü kullanmanız gerekir. Zaten eğer geçici dolgu yapıldıysa kırılıp düşmemesi için kalıcı dolgu yapılana kadar çenenizin diğer kısmını kullanmanız önem taşır.
- Kanal tedavisinden sonraki ilk 2 saat bir şey yenip içilmemelidir.
- İlk 1-2 gün aşırı soğuk veya sıcak gıdalardan kaçınılmalıdır.
- 1-2 gün geçmesine rağmen rahatsızlık hissi devam ediyorsa; halsizlik, ateş, yüzde şişlik gibi şikâyetler gözlemleniyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
- Düzenli ağız bakımına özen gösterilmeli; dişler günde 2 defa fırçalanmalı, antiseptik gargara ve diş ipi kullanılmalıdır.
- 6 ayda bir diş hekimi muayeneleri ihmâl edilmemelidir.
- Çürük oluşma riskine karşı şekerli gıda tüketimi azaltılmalıdır.
